Teacher Bharati’s statement ः शिक्षक भारतीच्या निवेदना नंतर इयत्ता दहावीच्या विज्ञान-१ विषयाच्या बोर्डाच्या पेपरमधील संदिग्ध प्रश्नाच्या दोन्ही उत्तरांना गुण देणे बाबत महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळ पुणे यांचे पत्र आज निर्गमित झाले आहे. 18 मार्चला इयत्ता दहावीचा विज्ञान-1 या विषयाचा बोर्डाचा पेपर झाला. यात प्रश्न-1 (B) मधील i क्रमांकाच्या ‘सर्वात लहान आकाराच्या अणूचे नाव लिहा.’ या प्रश्नाच्या उत्तराबाबत विद्यार्थी आणि पालक यांच्या मनात संदिग्धता निर्माण झाली. शिक्षक भारतीचे आमदार कपिल पाटील यांनी अध्यक्ष/सचिव महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळ पुणे यांना निवेदन दिले. ‘हायड्रोजन’ आणि ‘हेलियम’ या दोन्ही उत्तरास मार्क मिळणार आहे, अशी माहिती शिक्षक नेते तथा शिक्षक भारती संघटनेचे राज्यसचिव सुनिल गाडगे यांनी दिली.
वैज्ञानिकदृष्ट्या विचार करता त्याचे अचूक उत्तर ‘हायड्रोजन’ हे आहे. मात्र काही शाळांमध्ये याचे उत्तर ‘हेलियम असल्याचे तर काही शाळांमध्ये योग्य उत्तर ‘हायड्रोजन’ असल्याचे सांगण्यात येत आहे. यामुळे संभ्रमाची स्थिती निर्माण झाली होती. हायड्रोजनच्या अणूत्रिजेची गणना मूल्य 53 pm आहे तर, हेलिअमच्या अणुत्रिजेचे गणना मूल्य 31 pm आहे. कारण जेव्हा आपण डावीकडून उजवीकडे जातो, तेव्हा अणूत्रिज्या कमी होण्याची शक्यता असते. हायड्रोजन हा द्वि-आण्वीय वायू आहे. हेलिअम हा एक-अण्वीय आहे. त्यामुळे, अणूत्रिज्यांच्या गणना केलेल्या मूल्यांची तुलना करणे योग्य नाही. दोन्ही अणूची ‘बॅन दे वॉल्झ’ (Van der Waals) त्रिज्यांची तुलना करणे अधिक योग्य ठरेल. हायड्रोजन अणूची बॅन दे वॉल्झ त्रिज्या ही 120 pm आहे तर, हेलिअम अणूची वैन दे वॉल्झ त्रिज्या ही 140 pm आहे.
या प्रश्नाच्या उत्तरासंदर्भातील ही संदिग्धता लक्षात घेता, या दोन्ही उत्तरांना तूर्त पूर्ण गुण देणे उचित होईल. पुढच्यावेळी सुधारित उत्तरासाठी उचित सुधारणा करता येतील. आता मुलांचे गुण कमी का करायचे? वर्षभर मेहनतीने अभ्यास करून चांगल्या गुणांनी उत्तीर्ण व्हायची इच्छा बाळगणाऱ्या सर्वच विद्यार्थ्यांकरिता एक गुणही अतिशय महत्त्वाचा आहे. त्यामुळे याबाबत तातडीने निर्णय जाहीर होणे आवश्यक आहे. विद्यार्थी, पालक यांचा तणाव कमी होण्यास मदत होईल, असे निवेदन महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक आणि उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळ पुणे यांना देण्यात आले. या निवेदनाची लगेच दखल घेत मागणी मान्य केली. विद्यार्थ्यांना दोन्ही उत्तरांना गुण देण्याचे जाहीर केल्याचे सुनील गाडगे यांनी सांगितले.
